Nghệ An nằm ở trung tâm vùng Bắc Trung bộ, là tỉnh có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước cùng dân số gần 3,2 triệu người. Nằm trong hành lang kinh tế Đông - Tây nối liền Myanmar - Thái Lan - Lào - Việt Nam theo Quốc lộ 7 đến cảng Cửa Lò. Nghệ An có 01 thành phố, 03 thị xã và 17 huyện. Trong đó, Thành phố Vinh là đô thị loại 1, là trung tâm kinh tế, văn hóa của tỉnh và của cả khu vực Bắc Trung bộ. Ý thức được lợi thế đó, những năm qua Nghệ An không ngừng đổi thay toàn diện và từng bước khẳng định vị thế “trái tim” của vùng Bắc Trung bộ.

Trong năm 2019, hàng loạt các hoạt động xúc tiến đầu tư liên tiếp diễn ra một cách sôi nổi và trở nên “nóng” hơn bao giờ hết, điển hình là việc tổ chức các hội nghị, hội thảo lớn của tỉnh như: Hội nghị Gặp mặt các nhà đầu tư xuân Kỷ Hợi 2019 với sự tham gia của gần 700 đại biểu, tại Hội nghị đã trao 31 Quyết định Chấp thuận Chủ trương đầu tư/Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và biên bản ghi nhớ hợp tác đầu tư với tổng mức đầu tư dự kiến là 29.977 tỷ đồng. Hiện tại, đã có 02 dự án/285 tỷ đồng đã đi vào hoạt động; 02 dự án/83 tỷ đồng đang triển khai thi công; 05 dự án/2.531 tỷ đồng đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý.

Đồng chí Nguyễn Đắc Vinh, Bí thư Tỉnh ủy và đồng chí Thái Thanh Quý, Chủ tịch UBND tỉnh trao chứng nhận đầu tư và bản ghi nhớ cho các nhà đầu tư

Tiếp sau sự kiện lớn về thu hút đầu tư đầu năm là Hội nghị “Gặp gỡ Nhật Bản – Khu vực Bắc Trung Bộ 2019” và Hội nghị “Gặp gỡ Nghệ An – Nhật Bản: Hợp tác phát triển” nhằm tạo sự quan tâm cao của các đối tác Nhật Bản đối với tiềm năng, thế mạnh phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Nghệ An. Nhiều hoạt động trao đổi, kết nối đầu tư giữa các Doanh nghiệp của hai bên được tiến hành ngay bên lề Hội nghị. Bên cạnh đó, vào trung tuần tháng 9/2019 Trung tâm Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư tỉnh Nghệ An đã phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Thương mại & Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức thành công Hội nghị xúc tiến đầu tư vào Nghệ An tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tại Hội nghị đã trao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và biên bản ghi nhớ hợp tác đầu tư với tổng số vốn 3.759 tỷ đồng và hàng loạt các sự kiện đáng chú ý khác trong hoạt động xúc tiến đầu tư. Thông qua các hoạt động xúc tiến đầu tư này, lãnh đạo tỉnh đã kịp thời nắm bắt được xu hướng, lĩnh vực mong muốn đầu tư của các đối tác để điều chỉnh, bổ sung, ban hành các chính sách, điều kiện đầu tư phù hợp với tình hình thực tế.

Lãnh đạo tỉnh Nghệ An trao tặng kỷ niệm chương cho các nhà đầu tư

Tính đến ngày 10/11/2019, trên địa bàn tỉnh đã cấp mới (Chấp thuận Chủ trương đầu tư/Giấy CNĐKĐT) cho 89 dự án với tổng số vốn đầu tư đăng ký là 10.134,43 tỷ đồng). So sánh với số liệu cùng kỳ năm 2018, số lượng dự án thu hút đầu tư 11 tháng đầu năm 2019 giảm, tuy nhiên tổng vốn đầu tư đăng ký tăng 1,15 lần. Về cơ cấu đầu tư, so với năm 2018, tỷ trọng vốn đầu tư các dự án trong lĩnh vực công nghiệp – xây dựng và dịch vụ tăng, nông nghiệp giảm. Về địa bàn đầu tư, các dự án chủ yếu tập trung ngoài KKT và cá KCN với 67/89 dự án (chiếm 75,28%), tổng mức đầu tư đăng ký 3.311,48 tỷ đổng, các dự án chủ yếu có quy mô vừa và nhỏ. Thu ngân sách 10 tháng ước thực hiện 12.668,5 tỷ đồng.

Mặc dù hoạt động xúc tiến đầu tư năm 2019 đã có nhiều kết quả nổi bật nhưng hiệu quả thu hút đầu tư được cho rằng chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh, chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra. Việc giải quyết khó khăn, vướng mắc cho các dự án trọng điểm chưa thực sự hiệu quả, thời gian giải quyết, gỡ rối cho doanh nghiệp còn kéo dài gây thiệt hại về kinh tế cho doanh nghiệp. Ngoài ra, việc kết nối thị trường, hỗ trợ các nhà đầu tư mở rộng các hoạt động sản xuất kinh doanh còn hạn chế. Bên cạnh đó, một số dự án lớn triển khai chậm do vướng mắc về thủ tục ở các Bộ, ngành Trung ương như dự án quần thể nghỉ dưỡng du lịch, dự án đầu tư thăm dò, khai thác mỏ đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường tại huyện Tân Kỳ của tập đoàn FLC, dự án KCN Hoàng Mai, dự án Xi măng Sông Lam 2,… Số lượng dự án đầu tư vào KKT, KCN còn thấp (24,72%). Các dự án  sử dụng công nghệ hiện đại, công nghệ cao và các dự án hạ tầng công nghiệp – đô thị, giáo dục đào tạo, y tế chưa nhiều.

Các chuyên gia hàng đầu chung nhận định, các địa phương trong khu vực có lợi thế tương đồng, cạnh tranh mạnh mẽ trong thu hút đầu tư. Trong khi đó, Nghệ An chưa có những lợi thế đủ mạnh để thu hút được những dự án lớn, trọng điểm làm động lực phát triển và lan tỏa thu hút đầu tư. Bên cạnh đó, các văn bản pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, thuế… còn thiếu đồng bộ, thiếu tính khả thi và chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư. Một số dự án được cấp phép triển khai chậm do nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính, thay đổi chiến lược đầu tư, làm mất cơ hội của các nhà đầu tư tiềm năng và ảnh hưởng đến việc xúc tiến đầu tư các dự án mới.

Xuất phát từ đòi hỏi thực tế, thời gian gần đây tỉnh Nghệ An đã chú trọng đến việc thu hút các nhà đầu tư có năng lực và uy tín để đầu tư các dự án trọng tâm, trọng điểm nhằm tạo động lực quan trọng để bứt phá và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh theo hướng nhanh, bền vững trong thời gian tới; ưu tiên thu hút các dự án sản xuất tạo ra sản phẩm hàng hóa có tính cạnh tranh cao, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Đặc biệt chú trọng các ngành nghề công nghệ mới như: Công nghiệp ITC, kỹ thuật số, kỹ thuật nano, công nghiệp sinh học, vật liệu mới…Ưu tiên phát triển các mô hình kinh tế mới, đổi mới sáng tạo; xúc tiến đầu tư vào sản xuất nông nghiệp theo hướng hiệu quả cao, ứng dụng công nghệ, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường.

Các hình thức đầu tư được Nghệ An lựa chọn và nhà đầu tư đề xuất như BT, BOT, PPP... đang tạo ra sự phong phú về nguồn lực được huy động, đồng thời bước đầu giảm gánh nặng về đầu tư ngân sách. Thực tế cho thấy, nhiều dự án quy mô, ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao đang hoạt động rất hiệu quả, đảm bảo lợi ích kinh tế cũng như giải quyết đáng kể nhu cầu việc làm tại địa phương. Đi đầu trong phong trào này cần kể đến Tập đoàn TH (được cấp chứng nhận đầu tư 10 dự án với tổng mức đăng ký 12.068 tỷ đồng), Tập đoàn Vissai (đã đầu tư 12.166 tỷ đồng) hay Tập đoàn Hoa Sen với 2 dự án, tổng mức đầu tư trên 8.000 tỷ…

Hiểu rõ tầm quan trọng của quá trình xúc tiến đầu tư mang lại, nhưng như thế không có nghĩa Nghệ An chấp nhận đánh đổi bằng mọi giá. Bất kỳ dự án nào, dù quy mô ra sao đều được đánh giá chi tiết, kỹ lưỡng về tính hiệu quả cũng như mức độ rủi ro, ảnh hưởng có thể xảy đến. Quá trình thực hiện nếu nhận thấy có vấn đề thì việc điều chỉnh hoặc thậm chí đưa ra khỏi danh sách hoàn toàn có thể được áp dụng.

Với mục tiêu cụ thể là trong năm 2020 phấn đấu thu hút đầu tư vào tỉnh Nghệ An được khoảng 100-120 dự án với số vốn đăng ký từ  15.000 – 20.000 tỷ đồng, trong đó vốn FDI khoảng 3000 – 5000 tỷ đồng . Tạo việc làm mới cho khoảng 10.000 – 12.000 lao động. Tỉnh Nghệ An ưu tiên định hướng đối tác là các Tập đoàn công nghệ đứng đầu các chuỗi sản xuất, các đối tác có công nghệ cao như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Châu Âu. Bên cạnh đó, đồng hành và hợp tác có hiệu quả với tập đoàn kinh doanh Khu công nghiệp gồm: VSIP, WHA, Hoàng Thịnh Đạt trong  tổ chức và triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư trong và ngoài nước.

Bằng nỗ lực quyết tâm trong hành động, tránh tình trạng “trên thảm dưới đinh”, phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực, sau 5 năm nỗ lực không ngừng nhằm hướng đến một môi trường đầu tư trong sạch và bình đẳng, Nghệ An đã đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Lúc này cơ cấu nguồn vốn đang có bước chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng vào công nghiệp, xây dựng và thương mại - dịch vụ, đồng thời thu hút đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao gắn với công nghiệp chế biến và dịch vụ du lịch nhằm tạo động lực căn bản cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 31/7/2013 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020 và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII đề ra.